آیینه عملکرد دولت سیزدهم در 4 شاخص اقتصاد کلان
امیرحسین موسوی*: سالگرد شهادت نابهنگام رئیس‌جمهور و هیات همراه، فرصتی است تا به ارزیابی عملکرد دولت سیزدهم در حوزه اقتصاد کلان بپردازیم. بررسی ۴ شاخص کلیدی نرخ رشد نقدینگی، تورم، رشد اقتصادی و بیکاری می‌تواند تصویری جامع از تحولات اقتصاد کلان در دوره عملکرد دولت سیزدهم را نمایان کند.
سال 1402 دولت سیزدهم موفق شد به اهداف سیاستی خود در روند کل‌های پولی دست یابد؛ سیاست‌گذار پولی کشور در ابتدای سال 1402 نرخ رشد نقدینگی 25 درصد را به عنوان هدف‌گذاری خود اعلام کرد و با تحقق نرخ رشد نقدینگی 24.3 درصدی در پایان اسفندماه 1402 آثار سیاست‌های پولی فعال بانک مرکزی نمایان شد. همچنین نرخ رشد پایه پولی نیز از 45 درصد در فروردین 1402 به 29.4 درصد در اسفندماه 1402 کاهش یافت.
شاخص رشد اقتصادی طی دهه 90 به طور متوسط صفر بود و به عبارتی از دهه 90 به عنوان دهه از دست‌رفته اقتصاد ایران یاد می‌شود. رشد اقتصادی به عنوان یکی از شاخص‌های اساسی رونق اقتصادی در کشور طی نزدیک به ۳ سال فعالیت دولت سیزدهم بهبود قابل‌ملاحظه‌ای یافت. به طوری که میانگین رشد اقتصادی در ۳ سال پایانی دولت دوازدهم منفی 2.05 درصد بود و این عدد در ۳ سال ابتدایی فعالیت دولت سیزدهم به بیش از 5.5 درصد رسید. به طور مشخص رشد اقتصادی کشور در سال‌های 1400 و 1401 به ترتیب برابر با 5.6 و 5 درصد بود و این رقم در سال 1402 به 5 درصد رسید.
نرخ مشارکت اقتصادی از 44.5 درصد در سال ١٣٩٧ به 41.3 درصد در سال 1399 رسید. از ابتدای دولت سیزدهم روند کاهشی مشارکت اقتصادی که در سال‌های قبل رخ داده بود متوقف شد و در کانال 41 درصد باقی ماند. متوسط نرخ بیکاری 15 ساله و بیشتر در طول سال‌های 1396 تا 1399 برابر 10.8 درصد است، این درحالی است که نرخ بیکاری در طول سال‌های دولت سیزدهم کاهش مناسبی داشت. متوسط نرخ بیکاری در دولت سیزدهم برابر 8.8 درصد بود به نحوی که این نرخ از 9.6 در سال 1399 به 8.1 در سال 1402 رسید. در پاییز این سال نرخ بیکاری فصلی به رکورد تاریخی 7.6 درصد رسید.
دولت سیزدهم در راستای مهار تورم سیاست‌های مختلفی اعمال کرد. کاهش کسری بودجه و واقعی‌سازی بودجه، سیاست‌های کنترل ترازنامه بانکی، سیاست‌های تنظیم بازار و سیاست‌های اطمینان‌بخشی و پیش‌بینی‌پذیر‌سازی بازار و کنترل فضای انتظارات تورمی از جمله سیاست‌های دولت سیزدهم برای مهار تورم بود. در نتیجه اعمال این سیاست‌ها، این نرخ از 43.7 درصد در مرداد 1400 (ابتدای دولت سیزدهم) به 30.9 درصد در فروردین 1403 رسید. تورم سالانه نیز از ابتدای دولت یعنی مرداد 1400 از 45.7 درصد به 38.8 درصد در فروردین‌ماه 1403 کاهش یافت.
بررسی وضعیت متغیرهای مهم اقتصاد کلان در دوره عملکرد دولت سیزدهم، نشان‌دهنده بهبود نسبی عمده متغیرها در حوزه پولی، تولید و اشتغال است.
* پژوهشگر اقتصاد